Tüp Bebek Tedavisi İle İlgili  Merak Edilen 10 Soru

Centrum Clinic Kadın Sağlığı ve Tüp Bebek Merkezi'nden Prof. Dr. Recai Pabuçcu, tüp bebek tedavisi ile ilgili merak edilen 10 ayrıntı hakkında detaylı bilgiler verdi.
Tüp bebek tedavi yöntemlerine ne zaman başvurulmalıdır?
Kadının ilerleyen yaşı doğal süreç kapsamında doğurganlık yetisini etkilemektedir. Bu nedenle tüp bebek tedavi yöntemlerinden kadının yaşı başarıya paralel olarak elde edilmektedir. Eğer kadının yaşı 35’in altında ise 1 yıla aşkın süredir korunmasız cinsel ilişkide bulunmasına rağmen gebelik elde edemiyor ise mutlaka uzman bir doktora başvurması önerilir. Fakat 35 yaş üzeri kadınların bu süre zarfında gebelik elde edememiş ise 6 aylık bir süreden sonra tüp bebek tedavi yöntemlerine başvurması önerilir.
Tüp bebek tedavisinden önce aşılama yönteminin uygulanması gerekir mi?
Aşılama yöntemi yardımcı üreme yöntemleri arasında en kolay ve ekonomik açıdan en uygun tedavi seçeceğidir. Yardımcı üreme yöntemlerinden başarılı sonuçlar alabilmek için çiftlerin sorunlarına yönelik tedavi şekli planlanmaktadır. Bu sorunlara göre yapılan aşılama yöntemi ile birçok çift çocuk sahibi olabilmektedir. Ancak doktorun kontrolü sonucunda aşılama tedavisi için uygun görülen hastalara uygulandıktan sonra başarı elde edilememiş ise tüp bebek tedavi yöntemlerine geçilmektedir. Aşılama tedavisi ile başarılı sonuçlar elde edilemeyecek sorunlarda direkt tüp bebek tedavi yöntemlerine başvurulur. Aşılama yöntemi için uygun olmayan durumlar aşağıdaki gibidir:
Fallop tüplerinin ikisinde de tıkanıklık olması,
Şiddetli erkek kısırlığı,
İleri yaşlardaki kadınlar için başarı şansının daha yüksek olduğu tüp bebek tedavilerine geçilir.
Tüp bebek tedavi yöntemlerinden önce hangi testler yapılır?
Çiftlerin bir yılı aşkın süredir korunmasız cinsel ilişkide bulunmasına rağmen, çocuk sahibi olamama durumları kısırlık vakası altında incelenir. Tüp bebek tedavilerindeki testler çiftlere eş zamanlı olarak yapılan, sorunun tespiti için gereken tedavi adımlarının belirlenmesinde yardımcı olan tedavinin ana hatlarını oluşturmaktadır. Yapılması gereken öncelikli testler aşağıdaki gibi olmaktadır:
Erkek kısırlık testi
Kadının yumurta rezervlerini değerlendirmek amacı ile hormon ve kan testleri
Kadının rahim içi fonksiyonelliğinin gebelik için uygun olup olmadığını belirlenmek amacı ile bazı testler yapılmaktadır.
Tüp bebek tedavi yöntemlerinin başarı oranı nedir?
Tüp bebek tedavi yöntemlerine başvurulma gereçleri ne kadar komplike ise tedavi süreci ve başarı oranı da o derece değişmektedir. Ayrıca tedavinin başarısını etkileyen birçok faktör vardır. Bu faktörlerin en başında tüp bebek tedavisinin uygulanacağı merkezin tecrübesi, canlı doğum oranı, uygulanan teknolojik yöntemler, tedavi için gerekli laboratuvar şartları ve ekibin profesyonelliği doğrultusunda başarı oranı etkilenmektedir. Genel olarak tüp bebek tedavi başarı oranı %40 civarındadır. Bu oranda çocuk sahibi olabilmek için yeterli sınırlar içerisindedir. Fakat günümüzde gelişen birçok tedavi yöntemi ile bu başarı oranı arttırılabilmektedir. Ayrıca başarı oranı bahsedildiği üzere birçok faktöre bağlı olarak değişirken, özellikle anne adayının yaşı etkin rol oynamaktadır.

Blastosist transferi nedir? Başarıya bir etkisi var mı?
Blastosist transferi birden fazla başarısız tüp bebek tecrübesine sahip hastaların hamilelik şansının arttırılması amacı ile uygulanan bir yöntemdir. Yumurta ve sperm hücrelerini bir araya getirerek döllenmeye maruz bırakılması sonucunda oluşan embriyonun 5. günüde göstermiş olduğu gelişim haline blastosist denir. Laboratuvar ortamında gelişim gösteren embriyolar incelenir ve arasında herhangi bir genetik problem olmayan ve yapısal bozukluk tespit edilmeyen kaliteni embriyo seçilerek anne adayının rahimine transfer edilir. Bu olgun embriyonun rahme tutunması ve gelişim göstermesi büyük oranda başarıyı getirmektedir.

Tüp bebek tedavisi hangi durumlarda uygulanmaktadır?
Her iki tüpün tıkalı olması,
Yumurtlama sorunu,
Hormonal bozukluktan dolayı yumurta işlevinin yetersiz olması,
Çikolata kisti vakaları
Rahim içinde kısırlığa neden olabilecek kistik yapılar
Sperm şeklinin, sayısının ve hareketliliğinin yumurtayı dölleyebilecek kapasiteye sahip olmaması
Azospermi ( menide hiç sperm hücresi olmama )
Servikal problemler
İmmünolojik hastalıklar
Genetik hastalıklar
Cerrahi müdahale ile tüplerin alınmış olması gibi diğer sorunlarda, tüp bebek tedavi yöntemleri başarılı bir şekilde sonuçlanmaktadır.
Sperm seçiminde uygulanan yeni yöntemler nelerdir?
- IMSI:Tüp bebek tedavilerinde en sık uygulanan mikroenjeksiyon yöntemi ile canlı sperm hücresi 400 kat daha büyütülerek, sağlıklı spermlerin daha net bir şekilde değerlendirilmesine imkân sağlamaktadır. Spermin genel morfolojisi ( baş yapısı, kuyruk yapısı ) rahatlıkla incelenebilir ve döllenme için ideal sperm hücreleri toplanarak, anne adayının rahim içine yerleştirilir.

- Mikro çip:Mikroçip yöntemi ile de sağlıklı sperm hücreleri tespit edilebilmektedir. Bu yöntem ile sağlıklı ve sağlıksız spermler grup halinde belirlenerek, DNA’sı düzgün olan kaliteli spermler toplanır ve gebelik şansı arttırılır. Toplanan spermler laboratuvar ortamında yumurta ile birleştirilir ve oluşan embriyonun 5. gününde anne adayının rahmine transfer edilmesi ile gebelik şansı büyük oranda artırılır.

Transfer edilen embriyo sayısı gebelik şansını etkiler mi?
Yapılan uygulamalarda tek bir embriyonun transfer edilmesi ile gebelik oranı %28 civarındayken, çift embriyonun transfer edilmesi ile bu oran %45’e yükselmektedir. Fakat çoğul gebelik riskine karşılık ülkemizde embriyo sayısı sınırlandırılmıştır. Fakat elde edilen kaliteli embriyoların saklanması ile gerekli olduğu durumlarda tekrar aynı işleme tabii tutulmadan önceki embriyoların kullanılması mümkün olabilmektedir.

Yumurta dondurma işlemi nedir?
Yumurta dondurma, kadının sağlıklı yumurtalarının ilerleyen zamanlarda tekrar kullanılabilmesi için dondurularak saklanması işlemidir. Kadınların adet döneminde yumurtalıkların uyarılması amacı ile uygulanan hormon ilaçlar ile yeterli olgunluğa erişmesi sağlanır. Olgunlaşan yumurtalıklardan ultrasonografi aracılığıyla yumurta toplama iğnesi ile yumurtalar toplanır. Toplanan yumurtalar özel solüsyonlar içerinde bekletildikten sonra -196 derecede sıvı azot içeren tankların içinde muhafaza edilir. Vitrifikasyon yöntemi ile gerçekleştirilen dondurma işleminden sonra uzun yıllar saklanan yumurtalara, ihtiyaç halinde çözülerek %90 ile %100’lük canlılıklarını koruyabilmektedir. Yumurta ile tekrar döllenme işlemi gerçekleştirildikten sonra, anne adayına transfer edilmesi ile gebelik şansı elde edilmektedir. Bu işlem hamileliği ileri yıllara erteleyen ya da herhangi bir sağlık sorunu nedeni ile yumurta rezervlerinin azalacağı ön görülen hastalar için oldukça avantaj sağlayan günümüzün en başarılı yöntemlerinden biridir.

Tüp bebek tedavisi en fazla kaç defa uygulanabilir?
Tüp bebek tedavilerinde genel olarak herhangi bir sınırlama yoktur. Kişilerin isteği doğrultusunda birçok kez denenebilir. Ancak nedeni bilinmeyen kısırlık vakalarında ya da gebeliğin oluşmasının mümkün olmadığı durumlarda hem maddi hem de manevi kayıpların daha fazla yaşanmaması için, doktor tarafından tedavi kısıtlanabilir. Genel olarak 3 denemeden sonra başarı oranının düştüğü kabul edilmektedir. Fakat 8 veya 10 denemeden sonra çocuk sahibi olan çiftlerde bulunmaktadır. Bu nedenle tedavi sürecinde aksi bir hal olmadığı sürece istenildiği kadar tüp bebek denemeleri uygulanabilmektedir.