“Rusya, Akkuyu’dan vazgeçmez”

İSTANBUL - Cumhuriyet gazetesi köşe yazarı Çiğdem Toker bugünkü köşe yazısında, Türkiye - Rusya arasındaki ticari ilişkide önemli bir konuma sahip olan Akkuyu Nükleer Güç Santrali ile ilgili detayları mercek altına aldı. Rusya’nın Akkuyu’dan vazgeçmesinin beklenmemesi gerektiğine vurgu yapan Toker’in yazısı şöyle;

Türkiye-Rusya krizinin, Akkuyu Nükleer Güç Santralı’nı (NGS) nasıl etkileyeceği merak ediliyordu, malum. Önce projenin iptal edildiği, sonra da askıya alındığı haberleri yayıldıysa da Rusya tarafı, haberleri doğrulamadı.

Dahası NGS Genel Müdür Yardımcısı Oleg Titov açıkça yalanlayarak şöyle dedi: “Hiçbir şey durdurulmadı. Sahadaki çalışmalar plana göre ilerliyor. Projenin hayata geçirilmesi için müzakereler sürdürülüyor.”

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ise konuyu “Oraya 3 milyar dolarlık bir yatırım yaptılar zaten. Dolayısıyla o konuda daha hassas olması gereken Rusya” diye değerlendirmişti.

Aslında basit bir kontrol, Rusya’nın diğer alanlardaki bütün ticari ültimatomlarına karşın, nükleerden vazgeçmeye hiç niyetli olmadığını kanıtlıyor.

Projenin internet sitesinde “Rosatom Devlet Atom Enerjisi Kuruluşu Yönetmeliği’”ne göre yapılan ihaleleri açıkça izlemek mümkün. Rusya, NGS için Türkiye’deki alımlarını ara vermeden sürdürüyor.

Son olarak, daha üç gün önce 18 Aralık’ta “NGS Sahasında Elektrik Ekipmanının Teknik Bakım Hizmetlerinin Verilmesi” başlıklı bir ihale açılmış sözgelimi. Teklifler 30 Aralık’a kadar alınacak. Hemen öncesinde de “şirket aracının kiralanmasıyla ilgili” bir ihale var. Onun son teklif verme tarihi de bugün.

Asıl bu listede görünmeyen diğer önemli konu, zeytinliklerle ilgili kanun. Daha önce torba kanunla getirilmek istenen zeytinliklerin NGS için açılması düzenlemesi son anda durdurulmuştu. Bugün yarın Meclis’e yeni bir düzenleme gelirse şaşırmayalım.
Rusya’nın bu projeden vazgeçmesi beklenmemeli.

Unutmayalım Akkuyu NGS’nin üreteceği elektrik, Türkiye’de bugüne kadar gelmiş geçmiş en pahalı elektrik olma unvanını taşıyor.

Bu tarifenin devlete büyük yük getireceği, Sayıştay’ın 2014 yılı TETAŞ (Türkiye Elektrik Ticaret A.Ş) raporunda da yer alıyor.
Sayıştay: Ödeme büyük yük

Henüz Meclis’te tartışılmayan Sayıştay raporunda, Akkuyu NGS için Rusya ile imzalanan anlaşma uyarınca, güç ünitelerinin ticari işletmeye alınmasından itibaren kilovatsaatinin 12.35 sent’ten satılacağı belirtiliyor ve şöyle deniliyor:
“2014 yılı ortalama satış fiyatının 17.19 kr/kWh olduğu ve uygulanan maliyet bazlı fiyatlandırma mekanizması sonucu oluşacak satış fiyatlarının yüksekliği dikkate alındığında, nükleer güç santrallarından yapılacak elektrik enerjisi fiyatlarının ve imtiyaz sözleşmesi kapsamında yapılacak ödemelerin getireceği yüklerin, teşekkülün mali gücünün çok üstünde olduğu görülmektedir.”

Sayıştay’ın Akkuyu Nükleer’in getireceği yük konusundaki uyarısı boşuna değil. Zira, TETAŞ zaten zararda.

Rapordaki verilere göre, 2014’te alım ve satımını gerçekleştirdiği elektrik enerjisi üzerinden 35.8 milyon TL’lik brüt satış zararı oluşmuş. 63.6 milyon TL tutarındaki faaliyet giderleri ile birlikte, faaliyet zararının 99.4 milyon TL’ye ulaştığı belirtiliyor. Bu zararda alacakların zamanında tahsil edilememesinin de payı büyük. (Sözgelimi beş yıl önce özelleştirilmiş Osmangazi Elektrik Dağıtım A.Ş, elektrik faturalarında Temmuz 2011’den bu yana gecikmeyi ödüyor. Şirketin teminat mektubunun 25.1 milyon TL’lik kısmının alacağa karşılık nakde çevrilmesine rağmen eksik miktar tamamlanmıyor ve TETAŞ enerji satışını sürdürüyor.)

Sözün özü; Rusya, Akkuyu’dan vazgeçmiyor. 2022’de devreye alınması düşünülen Akkuyu’nun, kaç dönüm zeytinliğe mal olacağı ve mevcut alacaklarını bile tahsil edemeyen TETAŞ’ı batırıp batırmayacağını ömrümüz yeterse göreceğiz.
CİHAN