Müjde Af Geliyor

Hükümet sağlıkta ‘devrim’ gibi bir yeniliğe hazırlanıyor. Genel sağlık sigortası (GSS) 1 Ocak 2012’de hayata geçince Türkiye’de ikamet eden herkes sağlık güvencesine kavuşmuştu. Ancak aradan geçen 4 yılda sistemin bazı problemleri açığa çıktı.

Gelir testine girmeyenlere borç birikmesi, yurtdışında yaşayan ancak ikameti Türkiye’de kalanların borçlu duruma gelmesi ve liseden üniversiteye geçişlerde sorun yaşanması üzerine geçici çözümlerle sorunlar aşılmaya çalışıldı.

 

Şimdi, önümüzdeki günlerde Meclis gündemine gelecek torba kanunla genel sağlık sigortasında köklü değişiklikler yapılacak ve sorunlar kalıcı olarak çözülecek.

Yapılacak değişikliklerle genel sağlık sigortasında prim miktarı ayda 49.4 TL’ye sabitlenecek. Artık devlet kimseye “gelir testine gir” demeyecek. Eğer kişinin yaşadığı hanedeki kişi başına düşen gelir asgari ücretin üçte birinden düşükse bu durumda primi devlet ödeyecek.

 

Gelir, asgari ücretin üçte birinden yüksekse kişi kendi primini ödeyecek. Prim miktarı 49.4 TL’ye düşürülünce bugün itibarıyla örneğin yaşadığı hanede kişi başı gelir asgari ücretin 2 katından fazla olan ve 395.28 TL prim ödeyen bir kişi için 345.88 TL prim indirimi, yaşadığı hanede kişi başına düşen gelir asgari ücretten fazla, asgari ücretin iki katından az olanlar için ise 148.24 TL prim indirimi söz konusu olacak.

Ayrıca en düşükten prim ödeyen bir kişide bile 16.4 TL prim indirimi yaşanacak. 50 TL’ye özel hastanelerden sağlık hizmeti almanın yolu açılacak.

1 Temmuz’da dolacak

 

Genel sağlık sigortasının vatandaşı en zorlayan yönü, prim borcu bulunanların sağlık hizmeti alamamasıydı. Eski adıyla Bağ Kur’lular ve yalnızca genel sağlık sigortalıları bu nedenlehastane kapısından geri dönmek zorunda kalıyorlardı.

 

Bu ve bunun gibi durumların önüne geçmek adına, 30 Haziran 2016 tarihine kadar GSS prim borcu olsa bile sağlık hizmetlerinden yararlanabilme hakkı getirilmişti. Bu süre 1 Temmuz’da dolacağı için genel sağlık sigortasındaki değişiklik bu ayın sonuna kadar hayata geçirilmeye çalışılacak.

 

Genel sağlık sigortasının en sorunlu noktalarından biri, gelir testi sonrası belirlenen hanehalkı gelirine göre kişilere GSS prim borcu çıkmasıydı. Böyle olunca da, yeni mezun öğrenci, hem anne babasının üzerinden sağlık hizmeti alamıyordu, hem de ödemesi gereken prim aynı evde birlikte yaşadığı anne babasının geliri de dikkate alınarak belirleniyordu. Bu durum pek çok yeni mezun gencin ikametini başka adreslere aldırması gibi absürt durumlar oluşturuyordu.

 

Torba kanun hayata geçtikten sonra gelir testi yalnızca kişinin priminin kim tarafından ödeneceğini belirlemek için yapılacak. Eğer gelir testine girecek kişinin yaşadığı hane içindeki kişi başına düşen gelir, asgari ücretin üçte birinden düşük ise, bu kişinin primini devlet ödeyecek.

 

Part - time’a kolaylık

 

Eğer gelir bu rakamdan yüksekse, bu durumda 49.4 TL’lik prim kişinin kendisi tarafından ödenecek. Ancak prim miktarı kişinin yaşadığı hanedeki kişi başına düşen gelire göre farklılaşmayacak. Dolayısıyla, yeni mezun bir gencin ailesinin geliri ne kadar yüksek olursa olsun, ödenecek prim 49.4 TL olacak. Bu rakamın üzerinde prim ödenmeyecek. Bu düzenleme ile gelir testine girmesi gerektiği halde girmeyenlere her ay en yüksek düzeyden prim borcu yazılması uygulaması da sona ermiş olacak.

 

Hiçbir sosyal güvencesi olmayan ve genel sağlık sigortasından yararlanmak amacıyla gelir testi yaptıran kişilerin geliri eğer asgari ücretin üçte birinden düşükse, bu kişilerin primlerini devlet ödüyor. Ancak gelir seviyesi asgari ücretin üçte birinden yüksek, asgari ücretten düşük ise bu durumda 65.88 TL prim ödenmesi gerekiyor. Torba Kanun hayata geçtikten sonra bu kişilerin ödemesi gereken rakamda 16.48 TL azalma olacak. Diğer yandan, geliri asgari ücretle asgari ücretin iki katı arasında olanlar ve asgari ücretin iki katından fazla olanlar için prim miktarında 345.88 TL’ye varan azalma söz konusu olacak.

 

Torba Kanun’la part - time çalışanların genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlaması noktasında da değişikliğe gidiyor. Bugün itibarıyla bütün part time çalışanlar genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlamak zorundalar. Torba Kanun hayata geçtikten sonra yalnızca 20 gün ve daha az süre çalışanlar genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlamak zorunda olacak. Diğer yandan, öğrenciyken part time iş bulanlar için de GSS prim borcu çıkmazı ortadan kalkacak.

 

Part - time çalışan ancak bir sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsündeki kişilerin primlerini 30 güne tamamlama zorunluluğu kaldırılacak. Bu sayede, bir yandan üniversiteye devam edip diğer yandan haftanın 3 günü garsonluk yapan bir öğrenciye GSS prim borcu çıkmamış olacak.

 

PRİM AFFI DA VAR!

 

Hiç gelir testine girmeyenler ile gelir testi yaptırıp borcunu ödeyemeyenlerin prim borcu için yeniden yapılandırmaya gidilecek. Hiç gelir testine girmeyen kişiler, Torba Kanun yasalaştıktan sonra 12 ay içinde gelir testi yaptırırlarsa, prim borçları yeniden hesaplanacak. Bu durumdaki kişiler yüksek miktardan prim ödemek yerine 49.4 TL üzerinden prim ödeyecek. Diğer yandan borçlarının faizleri ve gecikme zamları da silinecek.

 

Gelir testi yaptıran ancak belirlenen primi ödeyemeyen kişilerin ise borçları yeni prim miktarına göre yeniden hesaplanacak, taksitle ödenmesi mümkün olacak. Daha önce prim borcu bulunanlar Torba Kanun geçtikten sonra geçmiş borçları nedeniyle hastane kapısından dönmeyecek. Kanun hayata geçtikten sonraki 12 ay boyunca daha önce genel sağlık sigortası prim borcu olan kişiler de sağlık hizmeti alabilecekler. Dolayısıyla, hem daha önce hiç gelir testine girmeyenler, hem de gelir testi yaptırıp primi ödeyemeyenler için kısmi bir af ve yeniden yapılandırma söz konusu olacak.

 

10 milyon kişi yararlanıyor

 

2015 yılında gerçekleştirilen 6 milyon 46 bin gelir testi sonrası 3 milyon 554 bin kişinin geliri asgari ücretin üçte birinden az olduğu için primleri devlet tarafından ödenmiştir.

Genel sağlık sigortası kapsamında tescil edilen 10 milyon 198 bin kişi var. Toplamda 7 milyon 350 bin kişinin primi devlet tarafından ödenmektedir. 2 milyon 848 bin kişi ise genel sağlık sigortası prim borcunu kendisi ödüyor.

 

Daha önce hiç gelir testine girmeyenlerin borçları yeni prim miktarına göre güncellenecek. Bu kişilerin borçlarının gecikme zammı ve cezaları da silinecek. Daha önce gelir testine girmiş olmakla birlikte borcunu ödeyemeyenlerin borçları da, aylık 49.4 TL üzerinden güncellenecek. Bu kişiler 12 ay içerisinde borçlarını taksitle ödeyebilecekler. Geçmiş borçlarını ödedikleri süre içerisinde de sağlık hizmeti alabilecekler. Daha önce yüksek miktardan prim ödemiş kişilerin ödedikleri primler ise iade edilmeyecek.

 

Mehmet Kılıç - Milliyet gazetesi