Mersin Ticaret Borası Başkanı Özdemir; "Bakliyatta Pilot Uygulamaların Kapsamı Genişletilmeli"

Özdemir'in sektöre ilişkin değerlendirmeleri ise şöyle;
"Bakliyatta Pilot Uygulamaların Kapsamı Genişletilmeli"
Bakliyat sektörümüzün altın çağını yaşadığı 1980’li yıllarda 2,1 milyon ton olan bakliyat üretimi, 1994 yılında sona eren Nadas Alanlarının Daraltılması Projesi ve aynı yıldan itibaren TMO'nun yemeklik tane baklagilleri alım kapsamından çıkarması nedeniyle 2008 yılında 855 bin tona kadar gerilemişti.
Bu süreç sonucunda ise Devletimiz bakliyata verdiği önemi her yıl daha da artırdı. 2008 yılında bakliyat için başlatılan fark ödeme desteği kademeli olarak artarak 2020 yılı itibariyle kilogram başına 50 kuruş olarak uygulanmaktadır.
Benzer şekilde, dekar başına toplam 4 TL olarak başlatılan mazot ve gübre desteği 7,5 kat artarak şu an dekar başına 30 TL’ye ulaşmıştır.
Ayrıca, Toprak Mahsulleri Ofisi’ne 2018 yılında yeniden kuru fasulye, mercimek ve nohut alım ve satımı yetkisi tanınmıştır.
Son dönemde ise Devletimizin bakliyat ürünlerine yönelik bakış açısı daha da kuvvetlendi. Sektör olarak, bakliyat ürünlerinin Kanada ve Amerika’da olduğu gibi “özel ürün” statüsünde değerlendirilmesi talebimiz karşılık buldu. Tarım ve Orman Bakanlığımız bu konuda ilgili açıklamayı 16 Ocak 2020 tarihinde yapmıştır.
Pilot Projeler Oldukça Olumlu Adımlar
Diğer yandan, bakliyatta üretim sorununun çözümünde Bakanlığımız tarafından başlatılan nadas alanlarının üretime kazandırılması projesi büyük önem arz etmektedir. Proje 2018 yılında 9 ilimizde nadas alanlarında pilot uygulama olarak başlatılmıştı.
Bakanlığımız verilerine göre proje kapsamında 2018-2020 yılları arasında 13 ilde 167 bin dekar alanda ekiliş yaptırmak üzere nohut, arpa ve buğday tohum dağıtımı yapılmıştır. 2020 yılında ülkemizin gerçekleştirdiği nohut üretiminin ise 24 bin tonu bu proje kapsamında gerçekleşmiştir.
Ayrıca, bir başka yeni uygulama olan Bitkisel Üretimin Geliştirilmesi Projesi kapsamında; tarım takvimine elverişli 24 ilde 2020 yılında “Yazlık Ekiliş Programı” uygulanmıştır.
Bakanlığımız ilgili projenin bundan böyle tarım takvimine elverişli şekilde kışlık ekimi de kapsayacak şekilde 2021 yılında da devam edeceğini açıklamıştır. 2020 Yılında bakliyatta arz açığı bulunan ve tohumların yüzde 75’nin hibe edildiği mercimek ve kuru fasulye de bu proje içerisinde yer almaktaydı. 2021 yılında nohut da proje kapsamına dahil edildi.
Tüm bu olumlu adımlar neticesinde 2008 yılında 855 bin tona kadar gerileyen ülkemizin bakliyat üretimi Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre yüzde 52 artarak 2020 yılında 1,3 milyon ton tona ulaşmıştır. Bu hacmin yüzde 49’luk bölümünü nohut, yüzde 25’lik bölümünü kırmızı mercimek ve yüzde 22’lik bölümünü ise kuru fasulye oluşturmaktadır.
Bakliyat Üretimine Daha Fazla İvme Kazandırmalıyız
Buna karşın ilgili projelere yönelik atılması gereken adımlar olduğu kanaatindeyim. Öncelikle Türkiye’de 32 milyon dekar nadas alanı bulunmaktadır. Nadas Alanlarının Daraltılması Projesi pilot proje olmaktan çıkartılıp tüm bakliyat ürünlerini kapsayacak ve çok daha geniş alana yayılacak şekilde bir ana politikaya dönüştüğü taktirde bakliyat üretiminde sıçrama yaratacağı kanısındayım.
Benzer şekilde, Bitkisel Üretimin Geliştirilmesi Projesi de alan ve miktar olarak genişletildiği taktirde şu an arz açığı bulunan mercimek ve kuru fasulyede bu eksikliğin kapanmasına önemli katkı sunacağını düşünüyorum.
Son yıllarda sonuçlarını almaya başladığımız bu projeler bakliyat sektöründe doğru politikaların belirlenmesinin ve bu uygulamaların etki analizlerinin yapılmasının ne kadar önemli olduğunun en önemli kanıtıdır.
Mersin Ticaret Borsası olarak da yıllardır dile getirdiğimiz önerilerin de dikkate alındığı ve Bakanlığımız tarafından yayınlanan ve 2019-2023 yıllarını kapsayan Baklagil Sektör Politika Belgesinde yer alan eylem planları da bu bakış açısı ile uygulandığı taktirde bakliyat üretiminin ivme kazanacağı ve bakliyat dış ticaretinde rekabetçi gücümüzü daha da artıracağımız fikrindeyim.
Ö. Abdullah Özdemir
Mersin Ticaret Borsası
Yönetim Kurulu Başkanı